آموزش کار با ابزار قهوه
آشنایی سریع با انواع آسیاب قهوه
اسفند
وقتی می‌خواهیم مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر عطر، طعم و کیفیت نهایی قهوه را بررسی کنیم، اهمیت یک مورد بیش از همه به چشم می‌آید: نوع و درجه آسیاب دانه‌های قهوه. انتخاب درست آسیاب و درجه مناسب آن شروع تجربه کامل شما از نوشیدنی محبوبتان است، چون وقتی دانه‌ها را متناسب با ابزار و روش دم‌آوری آسیاب می‌کنید آزادسازی طعم و عطرهای پیچیده‌شان تضمین می‌شود و از دم‌آوری قهوه تا سرو آن برایتان به صورت یک آیین لذت‌بخش درمی‌آید.
در واقع آسیاب کردن قهوه مرحله حیاتی تبدیل دانه‌های رست‌شده به ذرات ریز است تا آب عطر و طعم و آن‌ها را طبق ذائقه و پسند شما بیرون بکشد.
در این مطلب مجله قهوه مرور سریعی خواهیم داشت بر انواع آسیاب قهوه خانگی و صنعتی، مدل‌های آسیاب قهوه را بررسی می‌کنیم و به اهمیت انتخاب درجه آسیاب مناسب برای روش‌های دم‌آوری گوناگون، از غوطه‌وری و چکانه‌ای تا اسپرسو خواهیم پرداخت. برای آشنایی با آسیاب قهوه مناسب خود همراه ما باشید.
اگر می‌خواهید به طور کامل و جامع نحوه آسیاب کردن قهوه را یاد بگیرید، مطلب زیر را به شما پیشنهاد می‌دهیم:
فهرست عناوین
تاریخچه آسیاب قهوه
تاریخچه آسیاب قهوه تقریباً به قدمت مصرف قهوه توسط انسان است. تصور می‌شود اولین انواع آسیاب قهوه ابزارهای دستی ساده‌ای از جنس سنگ بوده که اهالی خاستگاه قهوه یعنی اتیوپی برای خرد کردن دانه‌ها به کار می‌گرفتند.
با گسترش مصرف قهوه به شبه‌جزیره عربستان در سده‌های ۱۴ و ۱۵ میلادی، نیاز به آسیاب‌های کارآمدتر افزایش یافت. کم کم آسیاب‌های دستی معروف به «هاون» از چوب یا فلز ساخته شد و رواج چشمگیری پیدا کرد.
اما نقطه عطف طراحی و توسعه انواع آسیاب قهوه ورود قهوه به اروپا در قرن ۱۶ و ۱۷ و روند محبوبیت روزافزون آن بود. در این دوره، آسیاب‌های دستی کوچک‌تر از مواد مختلف مانند مس و برنج ساخته شد که راحت‌تر حمل می‌شدند. یکی از معروف‌ترین مدل‌های آن زمان، آسیاب‌های عثمانی با طراحی زیبا و کارایی بالا بود.
انقلاب صنعتی و پیشرفت فناوری در قرن ۱۸ با بهبود آسیاب‌های قهوه و ساخت نسخه‌های اولیه آسیاب‌های مکانیکی کارآمدتر همراه شد. اولین آسیاب‌های صنعتی در اروپا و آمریکا مورد استفاده قرار گرفت و مصرف قهوه را به سطح جدیدی رساند. با ورود به قرن ۲۰ و پیشرفت در حوزه ماشین‌آلات، آسیاب‌های برقی توسعه یافتند که امکان خرد کردن سریع‌تر و دقیق‌تر دانه‌های قهوه و انتخاب درجات مختلف آسیاب از ریز تا درشت را برای دم‌آوری‌های مختلف فراهم می‌کرد. امروزه، آسیاب‌های قهوه در دو گروه اصلی دستی و برقی به بازار عرضه می‌شوند و در انواع خانگی و صنعتی موجودند.
انواع آسیاب قهوه
یکی از دسته‌بندی‌های اصلی انواع آسیاب قهوه دو گروه اصلی دستی و برقی است که تقسیم هرکدام متناسب با نیازهای مختلف کاربران خانگی و صنعتی مدل‌های متنوعی دارد. در ادامه انواع آسیاب قهوه دستی و برقی را معرفی می‌کنیم و با مدل‌های محبوب و ویژگی‌هایشان آشنا می‌شویم.
آسیاب قهوه دستی
آسیاب‌های دستی دانه‌های قهوه را با استفاده از نیروی دست شما خرد می‌کنند. بی‌نیازی از برق، هزینه کمتر، قابلیت حمل، حجم پایین و کنترل بیشتر بر درجه و فرایند آسیاب دانه‌ها مزیت‌های اصلی انواع آسیاب دستی است. البته کار با این دستگاه‌ها مانند هر ابزار دستی دیگری کمی زمان‌بر و خسته‌کننده است.
انواع آسیاب دستی به‌خصوص برای افرادی مناسب است که هربار با صرف زمان کافی، دانه‌های قهوه را تازه آسیاب می‌کنند یا در هنگام سفر به قهوه باکیفیت همیشگی‌شان نیاز دارند.
مدل‌های آسیاب دستی
- آسیاب دستی کلاسیک (هاون): مدل‌های قدیمی که اغلب از چوب یا فلز ساخته می‌شوند و ساده و ارزان‌اند. علاقه‌مندان به روش‌های آسیاب سنتی هنوز هم در برخی مناطق از این آسیاب‌ها استفاده می‌کنند.
- آسیاب دستی چرخ‌دنده‌ای (Burr Hand Grinder): این مدل‌ها چرخ‌دنده‌های مخروطی یا صاف دارند و مزیت اصلی آن‌ها امکان تنظیم دقیق درجه آسیاب برای انواع روش‌های دم‌آوری است.
- آسیاب دستی سفری (Travel Hand Grinder): این مدل آسیاب قهوه کوچک و قابل‌حمل است و معمولاً از پلاستیک یا فولاد ضدزنگ ساخته می‌شود. وزن کم و طراحی فشرده این ابزارها آن‌ها را به گزینه‌ای عالی برای افرادی که می‌خواهند قهوه‌شان را حتی در سفر هم تازه آسیاب و دم کنند تبدیل می‌کند.
آسیاب قهوه برقی
امروزه آسیاب‌های برقی به دلیل سرعت بالا و کارایی بیشتر نسبت به انواع دستی در میان انواع کاربران در خانه، کافی‌شاپ و محیط‌های صنعتی بسیار رایج و محبوب شده‌اند. این آسیاب‌ها با موتور الکتریکی کار می‌کنند و معمولاً مدل‌های مختلفی با ویژگی‌های متنوع دارند.
مدل‌های آسیاب برقی
- آسیاب قهوه تیغه‌ای (Blade Grinder): مدلی ارزان و ساده که سازوکارش بر خرد کردن دانه‌ها با یک تیغه چرخان استوار است. البته کنترل نه‌چندان دقیق بر اندازه آسیاب و ناسازگاری با روش‌های دم‌آوری‌ای مانند اسپرسو را باید به عنوان محدودیت‌های آسیاب قهوه تیغه‌ای ذکر کرد.
- آسیاب قهوه چرخ‌دنده‌ای (Burr Grinder): در این آسیاب‌ها دو چرخ‌دنده تخت یا مخروطی کار خرد کردن دانه‌های قهوه را انجام می‌دهد. آسیاب قهوه برقی چرخ‌دنده‌ای به دلیل توانایی تنظیم دقیق درجه آسیاب و تولید اندازه‌های متنوع از ریز تا درشت برای دم‌آوری انواع قهوه از فرانسه تا قهوه‌های نیازمند ظرافت بیشتر مانند اسپرسو هم کاربرد دارد و در کافی‌شاپ‌ها و محیط‌های حرفه‌ای بسیار محبوب است.
۳. آسیاب قهوه هوشمند (Smart Grinder): این مدل‌ها از ویژگی‌های پیشرفته مانند تایمر دیجیتال، تنظیمات از پیش تعیین‌شده برای روش‌های دم‌آوری مختلف و حتی اتصال به اپلیکیشن‌های گوشی همراه برخوردار است.
نسل جدید این دستگاه‌ها به جای تیغه از سازوکارهایی مانند لیزر یا امواج صوتی استفاده می‌کند. این نوع آسیاب‌ها بهترین گزینه برای کسانی است که بیشترین کنترل و دقت ممکن را در فرایند آسیاب قهوه می‌خواهند.
مقایسه انواع آسیاب قهوه خانگی و صنعتی
حالا می‌خواهیم انواع آسیاب قهوه خانگی و صنعتی را بر اساس ویژگی‌ها و نیازهای کاربران بررسی و مقایسه کنیم. آسیاب‌های خانگی همان‌طور که از نامشان مشخص است برای مصارف شخصی طراحی شده‌اند و امکان خرد کردن حجم کمتری از دانه‌ها را دارند، در حالی که آسیاب‌های صنعتی برای محیط‌های حرفه‌ای مانند کافی‌شاپ‌ها، رستوران‌ها، هتل‌ها و کارخانه‌های تولید قهوه ساخته شده‌اند و در حجم و مقیاس بالا کار می‌کنند. بدون معطلی برویم به سراغ ویژگی‌های منحصربه‌فرد این انواع آسیاب.
آسیاب خانگی برای قهوه
آسیاب‌های خانگی معمولاً مناسب با مصرف روزانه کم طراحی می‌شوند و امکان آسیاب باکیفیت و دقیق قهوه را در خانه فراهم می‌کنند. این نوع آسیاب‌ها در دو نوع دستی و برقی در دسترس‌اند.
ویژگی‌های آسیاب قهوه خانگی
- اندازه کوچک و ظرفیت کم: آسیاب‌های خانگی معمولاً جمع‌وجور و سبک‌اند و فضای زیادی اشغال نمی‌کنند. این آسیاب‌ها ظرفیت کافی برای خرد کردن مقدار کم قهوه (حدود ۲۰ تا ۱۰۰ گرم در هر بار) را دارند.
- تنوع در تنظیمات درجه آسیاب: بیشتر مدل‌های آسیاب خانگی قابلیت تنظیم درجات مختلف آسیاب را از ریز برای اسپرسو گرفته تا درشت برای روش‌هایی مانند فرنچ پرس دارند.
- کاربری آسان: آسیاب‌های خانگی، به‌ویژه نوع برقی، برای کاربران عادی طراحی شده‌اند و معمولاً کار با آن‌ها بسیار آسان است. برخی مدل‌های آسیاب قهوه خانگی از امکاناتی مانند تایمر یا تنظیمات برنامه‌ریزی‌شده برای روش‌های مختلف دم‌آوری هم برخوردارند.
- سرعت کمتر نسبت به آسیاب‌های صنعتی: آسیاب‌های خانگی به دلیل استفاده از موتورهای کوچک‌تر، سرعت کمتری دارند. البته این تفاوت برای استفاده روزانه کم مشکلی پدید نمی‌آورد، اما برای آسیاب حجیم‌تر و سریع‌تر باید به سراغ آسیاب‌های صنعتی رفت. توجه داشته باشید که اگر بخواهید حجم قهوه‌ای بیش از ظرفیت آسیاب خانگی را با آن آسیاب کنید، هم به دستگاه آسیب می‌رسد و هم به دلیل افزایش شدید حرارت در انواع برقی، قهوه گرمای زیادی جذب می‌کند و طعم سوخته می‌گیرد.
مدل‌های محبوب آسیاب قهوه خانگی
- آسیاب تیغه‌ای (ارزان، اما دقت پایین‌تر درجه آسیاب)؛
- آسیاب تیغه‌ای مخروطی (دقت بالا، مناسب برای همه روش‌های دم‌آوری)؛
- آسیاب هوشمند خانگی (دارای تنظیمات دیجیتال و کنترل دقیق).
آسیاب قهوه صنعتی
آسیاب‌های صنعتی برای محیط‌های حرفه‌ای طراحی شده‌اند که روزانه حجم بالایی از دانه‌های قهوه در آن‌ها آسیاب و آماده می‌شود. این دستگاه‌ها به دلیل طراحی پیشرفته و موتورهای قوی‌تر، توانایی آسیاب کردن حجم زیادی از دانه قهوه را با دقت و سرعت بالا دارند.
ویژگی‌های آسیاب صنعتی
- اندازه بزرگ و ظرفیت بالا: آسیاب‌های صنعتی با محفظه‌های بزرگ خود می‌توانند در هر نوبت مقدار زیادی دانه قهوه (معمولاً بیش از یک کیلوگرم) را آسیاب کنند. این ویژگی برای باریستاها در کافی‌شاپ و رستوران یا متخصصان تولید قهوه در کارخانه‌ها اهمیت بسیاری دارد.
- سرعت و کارایی بالا: موتورهای قوی در آسیاب‌های صنعتی امکان خرد کردن دانه‌های قهوه را در مدت زمان کوتاه و با سرعت بسیار بالا فراهم می‌کند. این ویژگی آسیاب قهوه صنعتی را به گزینه اصلی در محل‌هایی که آماده‌سازی سریع قهوه ضروری است تبدیل می‌کند.
- دقت بالا در تنظیمات آسیاب: سیستم تنظیم درجه آسیاب در آسیاب‌های صنعتی اغلب بسیار پیشرفته‌ای است تا کاربران بتوانند دانه‌ها را با دقت بسیار بالا به صورت ذرات مورد نظر روش دم‌آوری خود درآورند و هربار قهوه‌ای با کیفیت ثابت تهیه کنند.
- دوام و مقاومت بیشتر: طراحی آسیاب‌های صنعتی با استفاده مداوم و طولانی‌مدت سازگار است و به همین دلیل از مواد مقاوم‌تری مانند فولاد ضدزنگ ساخته می‌شوند. بیشتر این دستگاه‌ها از آسیاب‌های خانگی سنگین‌تر و مقاوم‌ترند و سال‌ها بدون مشکل کار می‌کنند.
- قیمت و هزینه بالا: آسیاب‌های صنعتی به دلیل قدرت و امکانات بیشتر، گران‌تر از مدل‌های خانگی هستند و تعمیر و نگهداری آن‌ها هم هزینه بالاتری دارد. دلیل این مسئله استفاده از قطعات با کیفیت‌تر و طراحی صنعتی مناسب برای استفاده مداوم است.
مدل‌های محبوب آسیاب قهوه صنعتی
- آسیاب‌های تیغه‌ای (تخت و مخروطی): دقت و حجم آسیاب بالا، مناسب برای همه روش‌های دم‌آوری؛
- آسیاب قهوه اتوماتیک صنعتی: دارای ویژگی‌های پیشرفته مانند تایمر، تنظیم خودکار درجه آسیاب و قابلیت اتصال به دستگاه‌های اسپرسوساز.
درجات آسیاب قهوه
درجه یا اندازه آسیاب قهوه بر طعم، عطر و کیفیت نهایی نوشیدنی شما تأثیر مستقیم می‌گذارد. احتمالاً می‌دانید که هر ابزار و روش دم‌آوری به درجه آسیاب متفاوتی نیاز دارد تا بهترین عصاره‌گیری از ذرات قهوه امکان‌پذیر شود. اگر دانه‌های قهوه بیش از حد ریز آسیاب شوند، قهوه طعم تلخی خواهد داشت و اگر بیش از حد درشت آسیاب شوند، عصاره‌گیری ناکافی خواهد بود. به همین دلیل، شناخت درجات مختلف آسیاب و مطابقت آن با روش‌های دم‌آوری مختلف اهمیت زیادی دارد.
درجات آسیاب قهوه به سه دسته کلی ریز، متوسط و درشت تقسیم می‌شوند که تقسیمات فرعی‌تر آن‌ها شامل بسیار ریز و متوسط ریز، متوسط درشت و بسیار درشت است.
- آسیاب بسیار ریز (Extra Fine): در این درجه آسیاب، ظاهر ذرات قهوه شبیه پودر شکر نرم و کاربرد آن مخصوص قهوه ترک است. در روش تهیه قهوه ترک، پودر قهوه به همراه آب می‌جوشد و بدون استفاده از فیلتر دم‌آوری می‌شود. به همین دلیل به آسیاب بسیار ریز نیاز دارد تا تمامی ذرات به‌طور یکنواخت با آب مخلوط شوند و قهوه‌ای غلیظ و خوش‌طعم به دست آید.
- آسیاب ریز (Fine): آسیاب ریز ظاهری مانند نمک یا شکر دانه‌ریز ایجاد می‌کند و مناسب تهیه اسپرسو با دستگاه‌های اسپرسوساز خودکار یا نیمه‌خودکار است. از آنجا که در این فرایند آب با فشار زیاد از میان ذرات قهوه عبور می‌کند، لازم است ذرات به اندازه کافی ریز باشند تا عصاره‌گیری کامل صورت گیرد و قهوه‌ای با کرمای مناسب تولید شود.
- آسیاب متوسط ریز (Medium-Fine): قهوه با این درجه آسیاب ظاهری شبیه ماسه نرم پیدا می‌کند و مناسب دم‌آوری با آئروپرس با زمان دم کوتاه یا دستگاه‌های دم‌آوری دستی به روش پور اوور (مانند کمکس یا وی 60) است که برای ایجاد طعم متعادل و عصاره‌گیری خوب به جریان یکنواخت و زمان عصاره‌گیری متوسط نیاز دارند.
- آسیاب متوسط (Medium): دانه‌های قهوه با درجه آسیاب درشت به صورت ذراتی شبیه ماسه ساحلی درمی‌آید و برای قهوه‌سازهای چکانه‌ای، آئروپرس با زمان دم‌آوری طولانی‌تر یا ابزارهای غوطه‌وری مانند سایفون و فرنچ پرس ایدئال است که قهوه را زمان بیشتری در تماس با آب دم می‌کنند. ویدیوی آموزش درست کردن قهوه با فرنچ پرس
- آسیاب متوسط درشت (Medium-Coarse): وقتی درجه آسیاب قهوه را روی متوسط درشت تنظیم می‌کنید، ذراتی شبیه نمک دریا تحویل می‌گیرید که مناسب دم‌آوری با کمکس یا سایفون است.
- آسیاب درشت (Coarse) ظاهر و بافت ذرات را به اندازه دانه‌های درشت نمک درمی‌آورد و بهترین اندازه برای دم‌آوری قهوه با فرنچ پرس و پرکولاتور است که به زمان دم‌آوری طولانی‌تری نیاز دارند و تماس ذرات قهوه با آب بیشتر است.
- آسیاب بسیار درشت (Extra Coarse): دانه‌های قهوه را به اندازه دانه‌های فلفل سیاه درشت خرد می‌کند و مناسب قهوه سرددم یا همان کلد برو است. درجه آسیاب بسیار درشت برای تهیه قهوه سرد یا روش‌های دم‌آوری غوطه‌وری با زمان طولانی (تا ۲۴ ساعت) ایدئال است. در این روش، زمان بسیار طولانی تماس ذرات با آب به استخراج کامل طعم‌ها کمک می‌کند و آسیاب درشت مانع عصاره‌گیری بیش از حد و تلخی نوشیدنی نهایی می‌شود. ویدیوی آموزش درست کردن قهوه با V60 را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
برای آشنایی مفصل با آسیاب کردن قهوه و روش‌های آن این مطلب را بخوانید:
کلام آخر
آسیاب کردن پس از برشته‌کاری قهوه و پیش از دم‌آوری یکی از سه مرحله حیاتی در تهیه یک فنجان قهوه عالی است. امروزه انواع آسیاب قهوه دستی و برقی و مدل‌های متنوع هرکدام گزینه‌های گسترده‌ای به کاربران داده تا دستگاهی متناسب با مصرف، نیاز و محیط خانگی یا صنعتی خود انتخاب کنند و با تنظیم درجه آسیاب، قهوه دلخواهشان را با طعم و عطر مورد پسند بنوشند.
ولی پیش از انتخاب آسیاب مناسب، باید قهوه‌ای باکیفیت و تازه داشته باشید؛ در فروشگاه قهوه ریو با استفاده از تنوع بالای قهوه‌ها و دستگاه‌های آسیاب برقی و دستی، به‌راحتی محصولی متناسب با سلیقه و نیاز خود پیدا کنید. پس همین حالا سری به فروشگاه قهوه ریو بزنید و با خرید قهوه یا ابزار آماده‌سازی آن، فنجانی با دلخواه‌ترین طعم و عطر را تجربه کنید.
نویسنده: مریم براتی