همه چیز درباره قهوه عربیکا؛ ویژگی‌ها، عطر و طعمی که باید بشناسید
1 روز پیش
0
اگر از طرفداران پر و پا قرص قهوه هستید و برای بیداری و انرژیِ بیشتر، دست به دامان این اکسیر بیداری می‌شوید، حتماً قهوه عربیکا را می‌شناسید. اما اگر به‌تازگی وارد دنیای قهوه شده‌اید، احتمالاً هنوز با اسامی و اصطلاحاتِ بی‌شمار این دنیای رنگارنگ غریبه باشید. در نتیجه پس از ورود به قهوه‌فروشی احساس سردرگمی می‌کنید و خرید قهوه را یکی از سخت‌ترین کارهای دنیا می‌دانید!
پیشنهاد مطالعه: تفاوت قهوه عربیکا و روبوستا
در واقع عربیکا، یکی از گونه‌های دانهٔ قهوه است و بسیاری از افراد آن را با کیفیت بالا و عطر و طعم بی‌نظیرش می‌شناسد. بسیاری از برندهای معتبر و جهانی قهوه نیز محصولات خود را با استفاده از این گونه تولید می‌کنند.
از این رو این مطلب از مجله قهوه ریو را به قهوه عربیکا اختصاص داده‌ایم. با ما همراه باشید تا با هم تمام ویژگی‌های دانه‌های عربیکا را زیر ذره‌بین بگذاریم و برای لذت بردن از آن آماده شویم.
تاریخچه قهوه عربیکا
دانه‌های قهوه عربیکا، که امروزه به‌آسانی در هر فروشگاهی پیدا می‌شوند، تاریخچه دور و درازی دارند. اولین اسناد مربوط به کشت تجاری این گونه، در قرن پانزدهم ثبت شده است. اما قدمت قهوه عربیکا، بسیاری قدیمی‌تر است و به ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد و ارتفاعات جنوب غربی اتیوپی برمی‌گردد؛ جایی که درختان عربیکا در آن، به صورت وحشی و خودرو رشد می‌کردند.
ساکنین این منطقه، که قبیله اورومو نام داشتند، دانه‌های عربیکا را له می‌کردند، با چربی مخلوط می‌کردند و می‌نوشیدند. جالب اینجاست که مردم این قبیله، قهوه را به همان دلیلی که ما امروز داریم، مصرف می‌کردند.
پس حتماً قبیله اورمو نیز دنبال راهی برای افزایش انرژی و بیدار ماندن می‌گشتند! حتی طبق افسانه‌ها بزچرانی به نام کالدی، پس از خوردن دانه‌های قهوه توسط بزهایش، متوجه تغییر رفتار آن‌ها شد و این دانه‌های جادویی را به بقیه هم معرفی کرد!
دانه‌های عربیکا از دریای سرخ عبور کردند و به یمن و عربستان رسیدند. سپس در قرن هفتم میلادی، برای اولین بار در جنوبی‌ترین نقطه شبه جزیره عربستان، به صورت تجاری کشت شدند. در هزار سال بعدی نیز مردم عربستان، قهوه عربیکا را محبوب‌ترین نوشیدنی می‌دانستند.
شاید تا به حال فکر می‌کردید که خاستگاه قهوه، کشورهای اروپایی و آمریکایی است. اما جالب است بدانید که تا نیمه دوم قرن هفدهم، نوشیدن قهوه در اروپا رواج پیدا نکرده بود. با این حال کم‌کم، مردم اروپا نیز به قهوه و تاثیرات کافئین موجود در آن علاقمند شدند و بر اثر این تغییرات، دانه‌های عربیکا به هند نیز راه پیدا کردند. به این ترتیب انحصار چندصدساله عربستان در کشت قهوه، به پایان رسید.
ورود دانه‌های عربیکا به هند، زمینه‌ساز راهیابی این دانه‌ها به سایر نقاط جهان، از جمله قاره آمریکا شد.
امروزه نیز عربیکا، یکی از شناخته‌شده‌ترین و محبوب‌ترین گونه قهوه در سراسر جهان است و تقریباً ۷۰٪ تولید جهانی قهوه را به خود اختصاص داده است.
مطالب پیشنهادی:
معرفی مناطق اصلی کشت قهوه عربیکا
گفتیم که قهوه عربیکا در همهٔ جهان محبوب است و طرفداران زیادی دارد. با این حال، کشت این گونه قهوه در برخی کشورها، به صورت اختصاصی و متمرکزتر انجام می‌شود. در این بخش با این کشورها آشنا می‌شویم.
آمریکای مرکزی و جنوبی
قهوه عربیکا عمدتاً در آمریکای مرکزی و جنوبی کشت می‌شود و کلمبیا، برزیل، گواتمالا، هندوراس و کاستاریکا، از تولیدکنندگان اصلی این گونه هستند. ارتفاع این مناطق، ۳۰۰۰ تا ۶۰۰۰ فوت بالای دریاست و دمای روزانه در آن‌ها، به ۱۸ تا ۲۲ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. در نتیجه شرایط جوی و آب و هوایی کاملاً برای رشد دانه‌هایی با طعم بهتر و غنی‌تر مساعد است.
کلمبیا
کلمبیا یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان قهوه عربیکا در جهان است. آنتیوکیا، هویلا و سانتاندر، نیز از اصلی‌ترین مناطق کشت قهوه در این کشور هستند.
کلمبیا مرتفع است و اقلیم‌های متنوعی را در خود جا داده است و به همین دلیل، شرایط خوبی برای کشت دانه‌های باکیفیت قهوه دارد.
برزیل
برزیل، نه تنها بزرگ‌ترین تولیدکننده قهوه عربیکاست، بلکه بزرگ‌ترین کشور تولیدکننده قهوه در جهان نیز به حساب می‌آید. این کشور، با آب و هوای متنوع و چشم‌انداز وسیعش، به مکانی ایده‌آل برای کشت قهوه تبدیل شده است. میناس، گرایس، سائوپائولو، اسپریتو سانتو و باهیا نیز از مناطق کلیدی کشت قهوه در این کشور هستند.
آفریقا
همان‌طورکه گفتیم، خاستگاه قهوه عربیکا به یکی از کشورهای آفریقایی، یعنی اتیوپی برمی‌گردد. با این حال سایر کشورهای آفریقایی نیز در کشت این گونه، مشارکت دارند. از جمله این کشورها می‌توان به کنیا، تانزانیا و رواندا اشاره کرد.
زمین‌های مرتفع و آب و هوای متنوع این کشورها، به رشد دانه‌هایی با عطر و طعمی خاص و متمایز کمک می‌کند.
آسیا
قاره آسیا و به‌ویژه کشور اندونزی، یکی دیگر از مناطق مهم کشت قهوه عربیکا است. هند، پاپوآ گینه نو و فیلیپین نیز از دیگر کشورهای آسیایی فعال در کشت قهوه عربیکا هستند. این کشورها آب و هوایی متنوع دارند و دانه‌هایی با طیف وسیعی از طعم‌های منحصربه‌فرد تولید می‌کنند.
شرایط بهینه کشت و روش‌های فرآوری قهوه عربیکا
حال شاید بپرسید که چرا شرایط آب و هوایی برخی کشورها، برای کشت قهوه عربیکا مساعدتر است؟ این گونه محبوب قهوه در چه شرایطی بهتر رشد می‌کند؟ تولیدکنندگان قهوه، از روش‌هایی برای فرآوری دانه‌های عربیکا استفاده می‌کنند؟ پس به این بخش از مقاله خوش آمدید!
شرایط بهینه کشت قهوه عربیکا
دانه‌های عربیکا در آب و هوای نسبتاً خنک و در مناطق مرتفع استوایی و نیمه‌استوایی به‌خوبی رشد می‌کنند. دمای مطلوب نیز برای رشد این گیاه، بین ۱۵ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد است. چراکه در دماهای بالاتر، فتوسنتز گیاه کند می‌شود.
علاوه بر این، درخت عربیکا به آبیاری مدام و نسبتاً زیادی نیاز دارد و خاک‌های آتش‌فشانیِ غنی از مواد معدنی و کمی اسیدی، برای آن به‌شدت ایده‌آل هستند. تمامی کشورها و مناطقی که در بخش قبلی معرفی کردیم، این شرایط را دارند و به همین دلیل گیاه عربیکا در آن‌ها به‌خوبی رشد می‌کند.
روش‌های فرآوری قهوه عربیکا
روش طبیعی، نیمه‌شسته و تمام‌شسته، سه روش اصلی فرآوری قهوه عربیکا هستند.
روش طبیعی
در این روش فرآوری میوه قهوه خشک می‌شود تا رطوبت آن به ۱۲% برسد. سپس میوه خشک‌شده پوست‌گیری می‌شود و دانه سبز و خشک قهوه به دست می‌آید. این روش، سنتی و کم‌هزینه است و طعمی میوه‌ای و شیرین به قهوه می‌دهد.
روش تمام‌شسته
در این روش، ابتدا پوسته میوه قهوه با دستگاه‌های مخصوص جدا می‌شود. سپس دانه‌ها در آب شسته می‌شوند تا باقی‌مانده پوسته میوه، از روی آن‌ها جدا شود.
روش تمام‌شسته، دانه‌هایی با طعمی شفاف و اسیدی تولید می‌کند و به دانه‌ها اجازه می‌دهد تا طعم‌های خاص منطقه‌ای خود را نیز به‌وضوح نشان دهند.
روش نیمه‌شسته
در روش نیمه‌شسته که Honey Process یا فرایند عسلی نیز نامیده می‌شود، دانه‌های قهوه بدون این که از میوهٔ خود جدا شوند، در معرض آفتاب قرار می‌گیرند تا خشک شوند. جدا نشدن پوسته میوه از دانه‌های قهوه، طعمی شیرین و تقریباً عسلی ایجاد می‌کند. در نتیجه می‌توان گفت که این روش فرآوری، طعمی متعادل با شیرینی ملایم و اسیدیته متوسط به دانه‌های قهوه می‌دهد.
اگر می‌خواهید فراوری قهوه را به صورت تخصصی و کامل یاد بگیرید به صفحه روش فراوری قهوه مراجعه کنید.
ویژگی‌های قهوه عربیکا
حالا می‌رسیم به قسمت جذاب ماجرا یعنی بررسی ویژگی‌های ظاهری، عطر و طعم قهوه عربیکا! مطالعه این بخش، به شما کمک می‌کند تا محصولات قهوه‌فروشی‌ها را با نگاه دقیق‌تری بررسی کنید و خرید بهتری داشته باشید.
ویژگی‌های ظاهری
برای شناسایی دانه‌های قهوه عربیکا، به دنبال ویژگی‌های ظاهری زیر باشید:
- دانه‌های بزرگ‌تر و بیضی‌شکل: دانه‌های عربیکا، در مقایسه با دانه‌های روبوستا بزرگ‌تر و بیضی‌شکل‌تر هستند. این در حالی است که دانه‌های روبوستا، معمولاً ظاهری کوچک و گرد دارند.
- رنگ دانه‌ها: دانه‌های عربیکا را با رنگ قهوه‌ای روشن بشناسید. این دانه‌ها، معمولاً از دانه‌های روبوستا روشن‌تر هستند.
- **شکاف میانه دانه: **دانه‌های عربیکا، معمولاً در قسمت میانی خود، یک شکاف منحنی‌شکل دارند. این شکاف، در دانه‌های روبوستا معمولاً حالت صاف و مستقیم دارد.
ویژگی‌های عطری و طعمی
دانه‌های عربیکا با طعم ملایم و عطر دل‌انگیزشان شناخته می‌شوند. این دانه‌ها یادآور طعم‌های متنوعی از جمله میوه‌ای، گلی و حتی شکلاتی هستند.
در نقطه مقابل، دانه‌های روبوستا طعمی جسورانه‌تر، تندتر و تلخ‌تر دارند و طعم‌های خاکی و آجیلی را مجسم می‌کنند.
مقدار کافئین قهوه عربیکا
وقتی نوبت به میزان کافئین می‌رسد، دانه‌های عربیکا در مقایسه با دانه‌های روبوستا، در جایگاه دوم قرار می‌گیرند. در واقع دانه‌های عربیکا، عطر و طعم ملایم خود را مدیون همین ویژگی و کمتر بودن میزان کافئین هستند. با این حال برخی افراد طعم‌های تلخ و قوی‌تر را ترجیح می‌دهند و به کافئین بیشتری نیاز دارند. از این رو سراغ روبوستا می‌روند.
اما اگر به کافئین حساسیت زیادی دارید و بعد از نوشیدن اولین فنجان قهوه دچار بی‌خوابی، تپش قلب و اضطراب می‌شوید، عربیکا گزینه مناسب‌تری برای شماست.
اسیدیته قهوه عربیکا یا اسیدینگی
اگر از معده‌دردِ بعد از نوشیدن قهوه شکایت دارید، باید در مصرف قهوه عربیکا کمی محتاطانه‌تر عمل کنید. این گونه، اسیدیته بیشتری در مقایسه با روبوستا دارد و می‌تواند در افراد حساس، معده‌درد ایجاد کند.
فواید و خواص قهوه عربیکا
عربیکا، تنها یکی از لطیف‌ترین و خوشمزه‌ترین گونه‌های قهوه نیست. بلکه برای سلامتی ما نیز بسیار مفید است.
- افزایش انرژی: در صورت مصرف متعادل قهوه عربیکا (۲۰۰ تا ۳۰۰ میلی‌گرم در روز) کافئین کافی دریافت می‌کنیم و می‌توانیم سرحال‌تر و پرانرژی‌تر باشیم.
- **تأمین آنتی‌اکسیدان موردنیاز بدن: **دانه‌های قهوه عربیکا، سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند، با التهاب مبارزه می‌کنند و مانند سپری در برابر بیماری‌های مزمن می‌مانند.
- **تأمین مواد مغذی: **فنجان قهوه عربیکای شما سرشار از منگنز، نیاسین، منیزیم و ریبوفلاوین است و علاوه بر محافظت از سلامت قلب شما، نشاط زیادی نیز برایتان به ارمغان می‌آورد.
- **آب‌رسانی بدن و تأمین الکترولیت‌ها: **احتمالاً شنیده‌اید که مصرف بالای قهوه، بدن را خشک و کم‌آب می‌کند. این در حالی است که این ویژگی، در گونه عربیکا ضعیف‌تر است. تا جایی که قهوه عربیکا به آب‌رسانی روزانه بدن نیز کمک می‌کند. هر فنجان از این قهوه، ۱۶ میلی‌گرم پتاسیم نیز وارد بدن شما می‌کند و از این طریق، فشار خون‌تان را کنترل می‌کند.
- **کمک به کاهش وزن: **قهوه عربیکا علاوه بر این که اصلاً کالری ندارد، به افزایش متابولیسم بدن و کاهش وزن نیز کمک می‌کند. حتی می‌توانید مقداری روغن طبیعی، مثل روغن نارگیل نیز به آن اضافه کنید و از این طریق، متابولیسمتان را سریع‌تر و بیشتر کنید.
عوامل مؤثر بر کیفیت و طعم قهوه عربیکا
حتماً حالا که با ویژگی‌های طعمی و خواص قهوه عربیکا آشنا شدید، برای دم کردن یک فنجان از این قهوهٔ شگفت‌انگیز لحظه‌شماری می‌کنید. اما بهتر است قبل از ورود به آشپزخانه، عوامل مؤثر بر عطر و طعم قهوه عربیکا را بشناسیم و هوشمندانه‌تر عمل کنیم.
درجه برشته‌کاری
هنگام خرید قهوه عربیکا، درجه برشته‌کاری سبک یا متوسط را انتخاب کنید. این درجه برشته‌کاری، اسیدیته طبیعی و طعم‌های پیچیدهٔ عربیکا از جمله میوه‌ای، گلی و شکلاتی را حفظ می‌کند. در نقطه مقابل، درجه برشته‌کاری سنگین، طعم‌های اصیل عربیکا را از بین می‌برد، اسیدیته آن را کاهش می‌دهد و قهوه‌ای تلخ تحویل ما می‌دهد!
دمای آب
دمای آب، یکی دیگر از عواملی است که کیفیت فنجان قهوه عربیکای ما را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و باید بین ۹۰ تا ۹۶ درجه سانتی‌گراد باشد. در دماهای پایین‌تر، طعم‌های پیچیده و منحصربه‌فرد قهوه عصاره‌گیری نمی‌شوند. در نتیجه تجربهٔ لذت بردن از طعم ناب عربیکا را از دست می‌دهیم. در دماهای بالاتر نیز احتمال عصاره گیری بیش از حدِ طعم‌ها وجود دارد و قهوه طعمی تلخ و سوخته می‌گیرد.
روش دم‌آوری
در اولین گام از تهیه قهوه عربیکا، باید به یک سؤال مهم جواب دهید: کدام روش دم‌آوری را مدنظر دارید؟ برای پاسخ به این سؤال، به جدول زیر مراجعه کنید. ما رایج‌ترین روش‌های دم‌آوری قهوه را به همراه ویژگی‌هایشان معرفی کرده‌ایم و گفته‌ایم که آیا برای تهیه قهوه عربیکا مناسب هستند یا خیر.
| روش دم‌آوری | فرایند عصاره گیری | مزایا | مناسب برای قهوه عربیکا |
|---|---|---|---|
| دراپ (Pour Over) | در این روش آب داغ به‌آرامی و به صورت دایره‌ای روی قهوه آسیاب‌شده ریخته می‌شود و باعث عصاره گیری یکنواخت طعم‌های قهوه می‌شود. در روش دراپ به کمک یک فیلتر، از عبور دانه‌های ریز قهوه نیز جلوگیری می‌کنند. | * کنترل کامل روی دما و زمان* عصاره گیری طعم‌های پیچیده و اسیدیته ملایم | بله |
| آیرو پرس (AeroPress) | در این روش، قهوه آسیاب‌شده با آب داغ در یک محفظه ریخته می‌شود و سپس با فشار دادن پیستون، از فیلتر عبور می‌کند. | * سریع و آسان* عصاره گیری طعم‌های غنی و پیچیده* امکان کنترل زمان و فشار عصاره گیری | بله |
| فرانسه | در این روش، قهوه در آب داغ غوطه‌ور می‌شود و پس از چند دقیقه با استفاده از پیستون، فیلتر می‌شود. | * ایجاد قهوه‌ای با طعمی غنی* عصاره گیری کامل طعم‌ها و روغن‌ها قهوه | بله |
| کمکس | کمکس، مشابه روش دراپ است. اما فیلتر مخصوص کمکس کاربردی‌تر است و قهوه‌ای شفاف و بدون تفاله به ما می‌دهد. با این حال، این روش زمان‌برتر است و در آن آب، باید با دقت ریخته شود. | * ایجاد قهوه‌ای با طعم شفاف و تمیز* حفظ طعم‌های طبیعی و پیچیده عربیکا* مناسب برای افرادی که قهوه با اسیدیته بالا را ترجیح می‌دهند. | بله |
| اسپرسو | در روش اسپرسو، آب با فشار زیاد از میان قهوه فشرده‌شده عبور می‌کند. در نهایت نیز قهوه‌ای غلیظ و با طعم قوی حاصل می‌شود. | * ایجاد قهوه‌ای غلیظ و با طعم قوی* مناسب برای کاپوچینو و لاته* زمان دم‌آوری کوتاه | خیر. مگر برای افرادی که طعم تلخ و جسورانه قهوه را ترجیح می‌دهند. |
| کولد برو | در روش کولد برو، قهوه آسیاب‌شده به مدت ۱۲ تا ۲۴ ساعت در آب سرد خیس می‌شود و سپس از فیلتر عبور می‌کند. | * ایجاد قهوه‌ای با طعم ملایم و اسیدیته پایین* قابل اجرا در دماهای پایین* مناسب برای نوشیدنی‌های سرد قهوه | خیر. چون این روش نمی‌تواند طعم‌های میوه‌ای و گلی عربیکا را به‌خوبی عصاره گیری کند. |
کلام آخر
در این مطلب، به دنیای بزرگ قهوه عربیکا سفر کردیم و با ویژگی‌های آن آشنا شدیم. حال می‌توانیم این قهوه محبوب و پرطرفدار را به‌طور خلاصه و با لیست زیر معرفی کنیم:
- اتیوپی خاستگاه اصلی قهوه عربیکاست.
- در عصر حاضر، برزیل، کلمبیا، اتیوپی، هند و اندونزی از اصلی‌ترین تولیدکنندگان قهوه عربیکا هستند.
- عربیکا در مقایسه با روبوستا، طعم ملایم‌تر، تلخی کمتر اسیدیته بیشتر و کافئین کمتری دارد.
- عربیکا فواید زیادی برای سلامتی دارد، سرشار از آنتی‌اکسیدان است، به کاهش وزن کمک می‌کند و بدن ما را آب‌رسانی می‌کند.
- برای این که قهوه‌ای باکیفیت‌تر و خوش‌طعم‌تری داشته باشیم، باید سراغ درجه برشته‌کاری سبک تا متوسط برویم، از آب با دمای ۹۰ تا ۹۶ درجه سانتی‌گراد استفاده کنیم و ترجیحاً یکی از روش‌های دم‌آوری V۶۰، سایفون، فرنچ پرس، آیروپرس یا کمکس را انتخاب کنیم.
پیشنهاد می‌کنیم ویدیوهای زیر را نگاه کنید تا روش تخصصی دم کردن قهوه عربیکا را یاد بگیرید:
روش درست کردن قهوه با فرنچ پرس
شما می‌توانید برای خرید مرغوب‌ترین و تازه‌ترین دانه و پودر قهوه عربیکا به فروشگاه اینترنتی ریو مراجعه کنید. برای خرید قهوه عربیکا کلیک کنید.
سؤالات متداول
کدام کشورها بهترین قهوه عربیکا را تولید می‌کنند؟
برزیل، کلمبیا، اتیوپی و اندونزی با توجه به شرایط آب و هوایی مساعد و مرتفع بودن، بهترین قهوه عربیکا را تولید می‌کنند.
چرا قهوه عربیکا گران‌تر از قهوه روبوستا است؟
قهوه عربیکا، به دلیل پیچیدگی شرایط کشت، کیفیت بالاتر، تقاضای بیشتر و گران بودن مراحل فرآوری و برداشت، گران‌تر از قهوه روبوستا است.
میزان کافئین موجود در قهوه عربیکا چه‌قدر است؟
هر یک فنجان قهوه عربیکا، حدوداً ۸۰ تا ۱۲۰ میلی‌گرم کافئین را در خود جای داده است. با این حال، این مقدار کمتر از کافئین موجود در قهوه روبوستا است.
آیا قهوه عربیکا برای سلامتی مفید است؟
مصرف متعادل و صحیح قهوه عربیکا، فواید زیادی برای سلامتی ما به همراه دارد. از جمله این فواید می‌توان به حفظ سلامتی قلب، کمک به کاهش وزن، تأمین الکترولیت‌ها و آنتی‌اکسیدان‌های مورد نیاز بدن، خواص ضدالتهابی، افزایش سطح انرژی و ... اشاره کرد.
شرایط نگهداری قهوه عربیکا چگونه است؟
قهوه عربیکا را در ظرفی دربسته و کدر و به دور از نور خورشید نگهداری کنید. دقت کنید که رطوبت نیز باعث خرابی قهوه می‌شود. پس ظرف آن را بیرون از یخچال و ترجیحاً در کابینت بگذارید.
